Sophocles » Specials » Filosofen

Filosofen over opvoeding en onderwijs

Door de eeuwen heen hebben grote filosofen nagedacht over opvoeden en onderwijs. Sterker nog vele filosofen en hun gedachtenspinsels hebben tot op heden ten dage zowel het onderwijs als de opvoeding beinvloedt.

Filosofen

Het is een moeilijke zaak om de filosofen onder te verdelen in bepaalde stromingen. Niet elke filosoof is in te delen in een stroming. Meestal ligt zijn gedachtengoed omtrent opvoeding en onderwijs in het verlengde van bestaande toestanden op dat moment. Weinig filosofen hebben het voor elkaar gekregen om nog tijdens hun leven het opvoedingsideel zoals zij dat voorstonden te zien verwezelijken.

Toch is het de moeite om te weten hoe grote filosofen door de eeuwen heen dachten wat de beste opvoeding met het daarbijhorende beste onderwijs zou zijn. Veel huidige theorieen over onderwijs en opvoeding zie je terugkomen bij het gedachtengoed van de Griekse en Romeinse filosofen. In de moderne tijd hebben we het niet meer over de filosoof maar eerder over de pedagoog denken we hierbij aan M. Montessorie.

Opvoeden is van alle tijden en van alle volkeren. Denk maar aan de inwijdingsrituelen bij primitieve volkeren. Er zijn zelfs sporen van scholing en opvoedingscultus gevonden bij de grotbewoners uit de laatste ijstijd. Sommige ontdekkers plaatsen de grottekeningen in een kader van “scholingsrituelen”voor het aanvangen van de jacht.

In onze westerse cultuur grijpen we terug naar de eerste grote denker die als eerste een “theorie over opvoeding” heeft geschreven. Vanaf Plato en Aristoteles tot de huidige denkers volgen we het spoor over opvoeding.
Opvoeding is gebonden aan persoon en levensbeschouwing aan de tijd, aan de sociaal-pedagogische structuur van de tijd, aan de aard van het land. Het mag overduidelijk zijn dat de doelstellingen van Plato een andere is dan die van Augustinus en die van Montagne een andere dan van Comenius. Maar het begrip pedagogiek of opvoeding is bekend en vertrouwd.

Van alle filosofen in deze special wordt getracht de kern van zijn of haar denken over opvoeding weer te geven, wat de kern ook moge zijn en hoe de lezer daar ook over denkt.

De lezer van deze special vindt bij ieder van de filosofen universele waarden en normen omtrent opvoeden en onderwijs.

Inhoud

Griekse filosofen

  • Plato
  • Aristoteles
  • de Sofisten

Romeinse filosofen

  • Seneca

Filosofen door de eeuwen heen

  • Augustinus
  • Erasmus
  • Montaigne
  • Comenius
  • Maria Montessori
  • John Locke

(wordt vervolgd)

Filosofen en opvoeding: Augustinus

Augustinus is één van de filosofen die een grote stempel gedrukt heeft op onze huidige Westerse cultuur. Zijn negen-delig werk de doctrina Christina werd een leidraad voor kerk en staat na de Romeinse…

Filosofen over opvoeding: Comenius

Comenius kan beschouwd worden als één der voorlopers van een nieuwe didactiek. Bewust heeft hij ernaar gestreefd, door het invoeren van rationele methoden, het onderwijs te hervormen. Grote aandacht h…

Filosofen over opvoeding: Erasmus

Binnen het huidige onderwijs staat de pedagogiek vanErasmus minder en minder in hoog aanzien. Immers voor Erasmus was de spil van het onderwijs de onderwijzer, de leermeester of de leraar.

Filosofen over opvoeding: John Locke

Locke’s plaats in de geschiedenis der opvoeding wordt niet alleen bepaald door het geschrift waardoor hij in de wereld der pedagogen bekend is geworden, niet alleen dus door zijn Some thoughts concern…

Filosofen over opvoeding: Maria Montessori

Ze is geen wetenschappelijk pedagoog, in de huidige betekenis van het woord, maar ze gelooft in dat onderdeel der praktische wetenschap van de antropologie, dat pedagogiek heet. En met deze ‘wetenscha…

Filosofen over opvoeding: Montaigne

Samen met Dewey en Montessorie is Montaigne één van de meest aangehaalde filosofen als het gaat om de onderbouwing van “het natuurlijk leren” en “het nieuwe leren”. Daarom mag hij niet ontbreken in he…

Griekse filosofen: Aristoteles

In het woord pedagogiek herken je het Griekse woord peediá en dat betekent : kinderen. Oorsprong van de pedagogiek is dan ook te vinden in het oude Griekenland. Natuurlijk is pedagogiek van alle tijde…

Griekse filosofen: de Sofisten

Rond de vijfde eeuw waren de sofisten de nieuwe denkers in de stadstaat Athene. Hun kritiek ging uit naar de wetenschap en traditie. De wetenschapper was op zoek naar de universele waarheden van mens,…

Griekse filosofen: Plato

Plato, één van de grootste denkers uit de geschiedenis legt in zijn "de wetten" vast hoe hij de opvoeding ziet. Alles wordt gericht op de geestelijke onplooiing van het kind, uiteindelijk om "de Staat…

Romeinse filosofen: Seneca

Seneca was een van de meest bekende Romeinse filosofen en hoorde tot de stoicijnse school, wat een stempel zou drukken op zijn pedagogiek.
Gepubliceerd door Sophocles op 14-02-2008. Het auteursrecht (tenzij anders vermeld) van deze special ligt bij de infoteur. Zonder toestemming van de infoteur is vermenigvuldiging verboden.